Peuters die zonder mokken hun bordje leeg eten zijn een zeldzaamheid. Dat kan geruststellend klinken, maar het eetgedrag van een stuurse peuter, die alles misprijzend afdoet met ‘vies’, kan voor veel stress en frustratie zorgen. Want krijgt je kind wel voldoende vitaminen en andere voedingsstoffen binnen? Why’s vroeg kinderdiëtist Nienke Wierdsma of die bezorgdheid terecht is en hoe je het eetgedrag van je kind kunt bijsturen.
Die eerste hapjes zijn misschien ‘technisch’ gezien een beetje ingewikkeld, maar als je kind eenmaal de kunst verstaat om van een lepel te eten, eet het meestal opvallend gemakkelijk verschillende smaken. Maar opeens komt daar de klad in. Met ruim anderhalf jaar begint een aantal kinderen lastig te doen over eten. Wat nu? En is er een verklaring voor dit gedrag? “Moeilijk eetgedrag is het logische gevolg van twee processen,” zegt kinderdiëtist Nienke Wierdsma. “Een baby maakt een extreme groeifase door en heeft erg veel voeding nodig. Na ruim anderhalf jaar gaan kinderen over op een meer rustige groeifase. Een peuter heeft dus naar verhouding veel minder eten nodig dan een baby. Veel ouders weten niet dat dit heel gewoon is. Hun peuter ontwikkelt zich juist in een razend tempo en maakt zich allerlei nieuwe vaardigheden eigen: lopen, klimmen, fietsen en noem maar op. Allemaal bezigheden die veel energie lijken te kosten. Voor je gevoel klopt het dus niet dat de eetlust van een baby – die toch vooral veel slaapt – zoveel groter is dan die van een ondernemende peuter.”
“Daarnaast speelt de psychische ontwikkeling van het kind een rol,” vervolgt Nienke. “Op de leeftijd van anderhalf à twee jaar merken kinderen dat ze ‘nee’ kunnen zeggen. Ze ontdekken dat ze een eigen ‘ik’ hebben en beseffen dat ze kunnen kiezen. Niet willen eten hoort daarbij. De kans dat ze daarmee een reactie uitlokken is groot, en dat is erg spannend en interessant voor ze. Een dreumes gaat dan meer grillig eetgedrag vertonen: dagen van zeer matig eten worden afgewisseld met uitschieters in meer eten. Van dat grillige eetgedrag kunnen ouders behoorlijk zenuwachtig worden. Het liefst zou je een kasboek bijhouden: er zit vandaag ijzer in, calcium en er is voldoende groente gegeten. Het geeft zekerheid als je dat allemaal kunt afvinken. Helaas zit daar ook precies de valkuil. Juist op deze leeftijd is een grillige eetlust heel normaal. Vermoeidheid, persoonlijkheidsontwikkeling en verschillende sociale processen maken het eetgedrag ingewikkelder.”
Tekorten
Ouders willen in ieder geval dat hun kind iets eet in plaats van niets. Heel begrijpelijk, omdat zij zich zorgen maken of hun kieskeurige peuter wel voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt. Is dat terecht? Nienke: “Als een kind weigert iets te eten, levert dat meestal geen specifiek mineralen- of vitaminegebrek op. Extreme gebreksziekten komen tegenwoordig vrijwel niet meer voor. Je hoeft je dus niet meteen zorgen te maken over tekorten. De mens is evolutionair gevormd tot alleseter. We zijn toegerust om heel efficiënt voedingsstoffen uit voeding op te nemen.”
“Peutervoeding-fabrikanten spelen in op die angst van tekorten. Rekentechnisch klopt hun berekening van gemiddelde peutervoeding. Ook hebben ze hun producten fraai aangevuld met mooie vetzuren, extra ijzer of calcium. Jammer genoeg gaan deze peuterproducten in de praktijk te veel de concurrentie aan met ‘de eetgewoonten van het gezin’. De producten zijn veelal zacht, zalvig of zoetig en vooral ‘anders’ dan wat de rest van het gezin eet. Zo leren peuters dat ze juist níet mee hoeven te eten van de gewone maaltijd. Leg de lat daarom maar wat lager in wat ze moeilijk vinden en werk er stapsgewijs naar toe. Er is niks mis met de wijsheid: ‘Je bent twee jaar, en dus eet je twee hapjes groente. Zo leer je een peuter mee-eten. Neem je kind mee in die gezonde route, want uiteindelijk is het toch de bedoeling dat het ook rul, glibberig, zuur en draderig leert eten. Ga er gewoon vanuit dat kinderen van deze leeftijd nog niet op alle punten de Schijf van Vijf halen. Dat hoeft ook niet, het is een model voor de lange termijn. Het geeft aan waar je naar toe moet werken.”
