De ene vrouw vindt het de mooiste ervaring van haar leven, de andere wil het nooit meer meemaken. Dat laatste komt vaak doordat er onverwacht iets naars is gebeurd. Hoe kom je daar weer overheen?
In het begin kun je het nauwelijks geloven, maar de pijn van de bevalling vergeet je. Pas als de weeën van een volgende bevalling zich aandienen, denk je: o ja, zo was het. Wat je nooit vergeet is hoe de bevalling is verlopen. Zelfs op je tachtigste herinner je je alles meestal nog levendig. Zeker je eerste bevalling, die heeft enorme impact. Er zijn veel redenen waarom de bevalling kan tegenvallen of zelfs kan uitmonden in één grote teleurstelling. Hoe zorg je dat je dit verwerkt en er misschien zelfs beter uitkomt? Fredrike Bannink weet raad. Zij is klinisch psycholoog en maakt gebruik van de positieve psychologie.
Hoe ontstaat een teleurstelling?
“Heel simpel: als de werkelijkheid niet aansluit bij je verwachtingen. De bekende roze wolk is niets anders dan een idee. Er zijn niet zo veel mensen die zwangerschap, bevalling en kraamtijd ook werkelijk zo ervaren.”
Als een bevalling uitdraait op een keizersnee is dat voor sommigen een moeilijk te verwerken trauma, terwijl anderen er makkelijk overheen stappen. Hoe komt dat?
“Het hangt ervan af of je een pessimistische of een optimistische denker bent. Mensen met een pessimistische kijk zijn geneigd tegenslagen aan zichzelf te wijten. Optimistische denkers zien positieve gebeurtenissen als hun eigen verdienste. Tegenslagen plaatsen ze eerder buiten zichzelf, bijvoorbeeld als pech. Een pessimistische denker kan een keizersnee zien als falen, terwijl een optimistische denker het eerder knap vindt dat ze het doorstaan heeft en blij is dat de baby gezond is.”
Dus als je positief denkt, ben je nooit teleurgesteld?
“Dat is onzin. Iedereen kent teleurstellingen. Wel ben je er sneller overheen, omdat je geneigd bent het te zien als iets tijdelijks. En het lukt je om, naast je teleurstelling, ook blij en dankbaar te zijn.”
Mag je als pas bevallen vrouw teleurgesteld zijn?
“Absoluut. Vaak is daar reden genoeg voor. Zeker als je kind niet gezond is of als je last hebt van een postpartum depressie, maar ook omdat je geplande thuisbevalling in het ziekenhuis is geëindigd of omdat er een kunstverlossing nodig was. Sommige vrouwen zijn heel teleurgesteld over het feit dat ze op dag drie na de bevalling alleen maar kunnen huilen. Ze voelen zich schuldig over de kraamtranen, want ze vinden dat ze blij moeten zijn. Optimistische denkers gaan ook huilen op die derde dag, maar denken: jammer dan, hoort erbij. En dat is natuurlijk waar, je hormonen gieren in die weken door je lijf.”
Om sneller over teleurstellingen heen te komen, helpt het om optimistisch te denken. Hoe doe je dat?
Dat kun je trainen. Een simpele oefening is elke avond even voor jezelf na te gaan over welke drie dingen van die dag je een goed gevoel hebt. Dat kan bijvoorbeeld een compliment van iemand zijn, iets waar je trots op bent of iets dat je voor een ander hebt gedaan. Door dit een week te doen, ben je zes maanden lang gelukkiger, zo blijkt uit onderzoek. Dat is dus wel de moeite waard, want misschien krijg je het komende half jaar nog meer teleurstellingen te verwerken, zoals weinig slaap, een veel huilende baby of moeite om weer aan het werk te gaan. Het kan daarom
zinvol zijn de oefening ook na die week te blijven doen.”
Zo makkelijk?
“Ja, maar er zijn meer factoren die de omgang met tegenslagen kunnen vergemakkelijken. Zo is steun van je omgeving heel belangrijk. Mensen die geïsoleerd leven, hebben vaak minder veerkracht, ze herstellen langzamer. Het is dan belangrijk om actief steun te zoeken, bij je huisarts, maar ook bijvoorbeeld in een buurtcentrum of op internetfora als je je daardoor gesteund voelt. Natuurlijk ligt het er ook aan wat er is gebeurd. Als je je kind verliest, helpt zo’n oefening niet. Eerst moet je het verlies verwerken en accepteren. Pas op langere termijn merk je dat positief denken het leed verzacht.”
Wat als de bevalling traumatisch is geweest?
“Een trauma is een geestelijke wond. Die krijg je doordat je een schokkende gebeurtenis meemaakt. Dat kan een aardbeving zijn, mishandeling, maar ook een ongeluk of je eigen bevalling. Iedereen maakt schokkende gebeurtenissen mee. De meeste mensen herstellen zelf. Wel kun je een tijd lang klachten hebben. Denk aan stress, extreme alertheid, het steeds opnieuw beleven, nachtmerries of een afgestompt gevoel. Dit kan wel twee tot drie maanden duren. Blijven de klachten langer? Dan is het goed om professionele hulp te zoeken via de huisarts.”
Hoe kan het dat trauma’s meestal overgaan?
“Dat heeft te maken met veerkracht. Daardoor kom je na een schokkende gebeurtenis terug op het niveau waar je was, of je komt zelfs verder. Posttraumatische groei noem je dat. De filosoof Nietzsche zei het al: ‘Wat mij niet doodt, maakt mij sterk’. Het lukt dan bijvoorbeeld beter dan ooit om te genieten en dankbaar te zijn. Veerkracht is niet iets wat je hebt, maar vooral iets wat je doet. Je moet er hard voor werken. Je beschikt over meer veerkracht als het je lukt om optimistisch te denken. Dus niet: wat scheelt eraan. Maar: wat klopt er allemaal.”
